CGPA फुल फॉर्म – CGPA म्हणजे Cumulative Grade Point Average. मराठीत CGPA ला संचयी ग्रेड पॉईंट सरासरी असे म्हणतात. हे विद्यापीठ स्तरावरील पदवी आणि पदव्युत्तर अभ्यासक्रमांमध्ये विद्यार्थ्यांच्या कामगिरीचे मूल्यांकन करण्यासाठी वापरले जाणारे एक पद्धत आहे.
CGPA मध्ये, विद्यार्थ्यांना प्रत्येक विषयासाठी ग्रेड पॉईंट (GP) दिले जातात. हे ग्रेड पॉईंट 0 ते 10 च्या स्केलवर असतात, 10 हे सर्वोच्च ग्रेड दर्शवते. विद्यापीठे आणि अभ्यासक्रम यानुसार ग्रेड पॉईंट आणि ग्रेडमध्ये रूपांतरण करण्याची वेगवेगळी पद्धत असू शकते.
CGPA फुल फॉर्म | CGPA ची गणना
विद्यापीठीन पदवी आणि पदव्युत्तर पदवी कार्यक्रमांमध्ये विद्यार्थ्यांच्या शैक्षणिक कामगिरीचे मूल्यांकन करण्यासाठी CGPA म्हणजेच संचयी ग्रेड पॉईंट सरासरीचा वापर केला जातो. एखाद्या विद्यार्थ्याने सर्व सत्रांत केलेल्या कामगिरीवर आधारित हा एक महत्त्वपूर्ण गुण आहे. CGPA मुळे विद्यापीठांना विद्यार्थ्यांची सर्व विषयांमधील समग्र कामगिरी समजण्यास मदत होते. तसेच, विद्यार्थ्यांनाही त्यांच्या शैक्षणिक प्रगतीवर नजर ठेवण्यासाठी CGPA उपयुक्त ठरतो.
CGPA ची गणना कशी केली जाते?
CGPA = ∑(GP × Credits) / ∑Credits
∑(GP × Credits) – हे सर्व विषयांच्या ग्रेड पॉईंट (GP) आणि त्या विषयांच्या kredits चा गुणाकार करून मिळालेल्या गुणाकाराची summa (एकत्र रक्कम) दर्शवते. GPA हे विद्यार्थ्यांना प्रत्येक विषयात मिळालेल्या ग्रेडवर आधारित दिलेले संख्यात्मक मूल्य असते. 0 ते 10 च्या स्केलवर (विद्यापीठानुसार वेगवेगळे असू शकते) ग्रेड दिले जातात, 10 हे सर्वोच्च ग्रेड असते. क्रेडिटसहे प्रत्येक विषयाला दिलेले महत्व दर्शवतात. उच्च क्रेडिटस असलेल्या विषयांना अभ्यासक्रम आणि परीक्षेत अधिक वेळ देणे अपेक्षित असते. ∑Credits – हे सर्व विषयांच्या क्रेडिटसची एकूण दर्शवते.
उदाहरणाने समजून घेऊया – समजा, एका विद्यार्थ्याने पाच विषयांची परीक्षा दिली आणि त्याला खालील ग्रेड आणि क्रेडिटसप्राप्त झाले.
विषय ग्रेड पॉईंट क्रेडिटस
गणित 8 4
विज्ञान 7 3
इतिहास 6 3
अर्थशास्त्र 9 4
मराठी 8 3
या उदाहरणात, या विद्यार्थ्याचा CGPA कसा काढायचा ते पाहूया.
सर्वप्रथम, प्रत्येक विषयासाठी GP आणि क्रेडिटस चा गुणाकार करा.
गणित: 8 GP × 4 Credits = 32
विज्ञान: 7 GP × 3 Credits = 21
इतिहास: 6 GP × 3 Credits = 18
अर्थशास्त्र: 9 GP × 4 Credits = 36
मराठी: 8 GP × 3 Credits = 24
आता सर्व गुणाकारांची बेरीज करा – 32 + 21 + 18 + 36 + 24 = 131
पुढे, सर्व विषयांच्या क्रेडिटसची बेरीज करा – 4 + 3 + 3 + 4 + 3 = 17
शेवटी, CGPA शोधण्यासाठी गुणाकारांची बेरीज क्रेडिटसच्या बेरीजने भाग करा: 131 ÷ 17 = 7.71
म्हणून, या विद्यार्थ्याचा CGPA 7.71 आहे.
CGPA आणि श्रेणी यांच्यातील संबंध
CGPA (संचयी ग्रेड पॉईंट सरासरी) आणि श्रेणी हे विद्यापीठ स्तरावरील पदवी आणि पदव्युत्तर अभ्यासक्रमांमध्ये विद्यार्थ्यांच्या कामगिरीचे मूल्यांकन करण्याचे दोन महत्त्वपूर्ण निकष आहेत. CGPA हे विद्यार्थ्यांची सर्व विषयांमधील सरासरी कामगिरी दर्शवते, तर श्रेणी हे विद्यार्थ्यांच्या कामगिरीचा दर्जा दर्शवते.
CGPA आणि श्रेणी यांच्यातील संबंध समजून घेण्यासाठी, खालील चार्ट पहा-
CGPA श्रेणी टक्केवारी
9.0 ते 10.0 O आणि A+ 90 ते 100%
7.0 ते 8.9 A 70 ते 89%
5.0 ते 6.9 B 50 ते 69%
4.0 ते 4.9 Pass 40 ते 49%
0.0 ते 3.9 Fail 39% च्या खाली
CGPA हे विद्यार्थ्यांची सर्व विषयांमधील सरासरी कामगिरी दर्शवते, तर श्रेणी हे विद्यार्थ्यांच्या कामगिरीचा दर्जा दर्शवते. CGPA आणि श्रेणी यांच्यातील संबंध विद्यापीठानुसार बदलू शकतात. CGPA आणि श्रेणी यांच्याव्यतिरिक्त, विद्यापीठे विद्यार्थ्यांच्या कामगिरीचे मूल्यांकन करण्यासाठी इतर निकष देखील वापरू शकतात, जसे की क्रेडिट, GPA, प्रकल्प, आणि इतर सह-पाठ्यक्रमातील उपक्रम.
विद्यार्थ्यांनी त्यांच्या विद्यापीठाच्या नियमानुसार CGPA आणि श्रेणी यांच्याशी संबंधित अधिकृत माहितीसाठी विद्यापीठाच्या वेबसाइटला भेट देणे किंवा विद्यापीठाच्या प्रशासनाशी संपर्क साधणे आवश्यक आहे.
CGPA आणि श्रेणी यांचे महत्व –
CGPA आणि श्रेणी विद्यार्थ्यांच्या शैक्षणिक कामगिरीचे मूल्यांकन करतात. उच्च CGPA आणि श्रेणी विद्यार्थ्यांना उच्च शिक्षण आणि चांगल्या नोकरीच्या संधी मिळण्यास मदत करतात. CGPA आणि श्रेणी विद्यार्थ्यांना त्यांच्या शैक्षणिक प्रगतीवर नजर ठेवण्यास आणि त्यांच्या कमकुवतपणा सुधारण्यासाठी मदत करतात. CGPA आणि श्रेणी हे विद्यापीठ स्तरावरील पदवी आणि पदव्युत्तर अभ्यासक्रमांमध्ये विद्यार्थ्यांच्या कामगिरीचे मूल्यांकन करण्याचे दोन महत्वाचे निकष आहेत. विद्यार्थ्यांनी त्यांच्या विद्यापीठाच्या नियमानुसार CGPA आणि श्रेणी यांच्याशी संबंधित अधिकृत माहितीसाठी विद्यापीठाच्या वेबसाइटला भेट देणे किंवा विद्यापीठाच्या प्रशासनाशी संपर्क साधणे आवश्यक आहे.
CGPA हे विद्यार्थ्यांच्या संपूर्ण अभ्यासक्रमातील कामगिरीचे मूल्यांकन करते. यामध्ये पदवी किंवा पदव्युत्तर अभ्यासक्रमाच्या सर्व वर्षांमधल्या सर्व सेमिस्टरचा समावेश असतो. CGPA ची गणना करताना सर्व विषयांच्या ग्रेड पॉईंट आणि क्रेडिटसचा विचार केला जातो. म्हणून, CGPA हे विद्यार्थ्यांच्या एकूण शैक्षणिक प्रवासाचे सार असते. तर GPA हे विद्यार्थ्यांच्या एका विशिष्ट वर्षा किंवा सेमिस्टर मधील कामगिरीवर केंद्रित करते. उदाहरणार्थ, तुमच्या तिसऱ्या वर्षाचा GPA तुमच्या तिसऱ्या वर्षातील विषयांच्या ग्रेड पॉईंट आणि क्रेडिटसवर आधारित असेल. त्याचप्रमाणे, तुमच्या सहाव्या सेमिस्टरचा GPA फक्त त्या सेमिस्टरमधील तुमच्या कामगिरीवर आधारित असेल.
उदाहरणार्थ – जर एखाद्या विद्यार्थ्याचा चार वर्षांच्या अभ्यासक्रमासाठी CGPA 8.5 असेल, तर याचा अर्थ असा होतो की त्या विद्यार्थ्याने सर्व चार वर्षांमध्ये सरासरी 8.5 ग्रेड पॉईंट मिळवले आहेत. त्याच विद्यार्थ्याचा जर पाचव्या सेमिस्टरचा GPA 9.2 असेल तर, त्याचा अर्थ असा होतो की त्याने पाचव्या सेमिस्टरमध्ये 9.2 ग्रेड पॉईंट मिळवले आहेत. या उदाहरणात, विद्यार्थ्याचा संपूर्ण अभ्यासक्रम (CGPA) त्याच्या पाचव्या सेमिस्टरच्या कामगिरीपेक्षा (GPA) कमी आहे हे लक्षात घ्या. हे असे कारणीभूत आहे की CGPA ची गणना संपूर्ण अभ्यासक्रमातील सर्व सेमिस्टरमधल्या कामगिरीवर आधारित असते.
CGPA हे विद्यार्थ्यांच्या एकूण शैक्षणिक कामगिरीचे सर्वात व्यापक आणि सर्वात महत्वाचे मोजमाप मानले जाते. पुढील शिक्षणासाठी प्रवेश (उदा. मास्टर्स किंवा PhD कार्यक्रम), छात्रवृत्तीसाठी अर्ज करणे आणि नोकरीच्या संधींसाठी CGPA ची विचारणा केली जाते. उच्च CGPA असणे हे विद्यार्थ्यांच्या मजबूत शैक्षणिक पायाची आणि चांगली कामगिरीची द्योतक असते. तर GPA हे विद्यार्थ्यांना त्यांच्या शैक्षणिक प्रगतीवर नजर ठेवण्यासाठी आणि प्रत्येक वर्षी किंवा सेमिस्टरमध्ये त्यांचे प्रदर्शन कसे आहे हे समजून घेण्यासाठी उपयुक्त ठरते. GPA चा कमी स्कोर हे विद्यार्थ्यांना त्यांच्या अभ्यास पद्धतीमध्ये सुधारणा करण्याची गरज असलेल्या क्षेत्रांवर लक्ष केंद्रित करण्यास मदत करू शकतो.
भारतात, CGPA वरून टक्केवारी काढण्यासाठी एक समान पद्धत नाही. तरीही, सर्वाधिक वापरल्या जाणाऱ्या काही पद्धती आहेत. पहिली पद्धत म्हणजे तुमच्या CGPA ला 9.5 ने गुणा करणे. उदाहरणार्थ, जर तुमचा CGPA 8.2 असेल तर 8.2 * 9.5 = 77.9 टक्केवारी असे उत्तर येईल. काही विद्यापीठे 9.5 ऐवजी थोडा वेगळा गुणक वापरू शकतात जसे 9.0 किंवा 10.0. हे लक्षात ठेवा की 10 CGPA असले तरी टक्केवारी 95% पेक्षा जास्त होऊ शकत नाही. दुसरी पद्धत म्हणजे तुमच्या विद्यापीठाची CGPA ते टक्केवारी रूपांतरण सारणी वापरणे. ही सारणी सामान्यत: विद्यापीठाच्या वेबसाइटवर किंवा विद्यार्थी हँडबुकमध्ये आढळते. अखेरची पद्धत म्हणजे ऑनलाइन रूपांतरण कॅल्क्युलेटर वापरणे. अनेक वेबसाइट्स आणि ऍप्स CGPA ला टक्केवारीमध्ये रूपांतरित करण्यासाठी कॅल्क्युलेटर प्रदान करतात.
CGPA फुल फॉर्म | CGPA ची मर्यादा –
CGPA केवळ अंकात्मक माप आहे आणि ते विद्यार्थ्यांच्या सर्व कौशल्यांचे किंवा गुणांचे प्रतिनिधित्व करत नाही (उदा. नेतृत्व कौशल्ये, संवाद कौशल्ये इत्यादी). वेगवेगळ्या विद्यापीठांच्या मूल्यांकन पद्धती वेगवेगळ्या असू शकतात, म्हणून CGPAची थेट तुलना करणे कठीण असू शकते.
तुम्ही कोणतीही पद्धत वापरत असलात तरी, तुमच्या CGPA वरून टक्केवारी काढण्यासाठी सर्वात आपल्या विद्यापीठाच्या प्रशासनाशी संपर्क साधणे नेहमीच चांगले. वेगवेगळ्या विद्यापीठांमध्ये CGPA आणि टक्केवारी ची गणना आणि मूल्यांकन वेगवेगळ्या पद्धतीने केली जाऊ शकते हे लक्षात ठेवा.
CGPA हे विद्यार्थ्यांच्या शैक्षणिक यशाचे महत्वाचे माप आहे. उच्च CGPA मिळवणे हे तुमच्या शैक्षणिक प्रयत्नांचे फलितार्थ दर्शवते आणि तुमच्या भविष्यातील संधींवर सकारात्मक परिणाम करू शकते. तरीही, CGPA ही केवळ एक पैलू आहे आणि शैक्षणिक यशामध्ये ज्ञान, कौशल्ये आणि सर्वोत्कृष्टतेची वृत्ती यांचा समावेश असतो.
पगार वाढवताना ‘या’ गोष्टी लक्षात ठेवल्या तर मिळेल भरघोस पगारवाढ
