बारावीच्या परीक्षा सुरू झाल्या, तसं पालक, शिक्षक आणि विद्यार्थ्यांमध्ये तणाव वाढला. यंदा सरकारने “कॉपीमुक्त परीक्षा” अभियान जोरात राबवण्याचा निर्णय घेतला. तरीही, पहिल्याच दिवशी इंग्रजीच्या पेपरला 42 परीक्षा केंद्रांवर कॉपीची प्रकरणं उघडकीस आली.
विशेष म्हणजे, या 42 प्रकरणांपैकी सर्वाधिक कॉपीचे प्रकार मराठवाड्यातील छत्रपती संभाजीनगर विभागात आढळले. या विभागातील 26 केंद्रांवर सर्रासपणे कॉपी होत असल्याचे भरारी पथकाच्या पाहणीत समोर आले.
मात्र, मुंबई, कोल्हापूर आणि कोकण विभागात पहिल्याच दिवशी 100 टक्के कॉपीमुक्त परीक्षा पार पडली. या विभागांनी सरकारच्या अभियानाला पाठिंबा दिला आहे, असे स्पष्ट दिसते.
कॉपीमुक्त परीक्षा अभियान – पण वास्तव वेगळंच!
शासनाने यंदा बोर्ड परीक्षा कॉपीमुक्त करण्यासाठी विशेष नियोजन केलं. परीक्षा केंद्रांवर अतिरिक्त सुरक्षा, भरारी पथकाच्या तपासण्या आणि विद्यापीठाच्या पथकांकडून अचानक भेटी घेतल्या गेल्या.
- अनेक ठिकाणी सीसीटीव्ही कॅमेरे बसवण्यात आले.
- बाहेरच्या लोकांना परीक्षा केंद्राजवळ फिरण्यास मज्जाव करण्यात आला.
- विद्यार्थ्यांना कॉपी न करण्याची सक्त ताकीद देण्यात आली.
तरीही, काही भागांमध्ये सर्रास कॉपी सुरूच असल्याचं दिसून आलं. विशेषतः मराठवाड्यात परीक्षा केंद्राबाहेर पालक आणि मित्रमंडळी कॉपी पुरवण्यासाठी जणू चढाई करत होते.
छत्रपती संभाजीनगर आणि जालना – कॉपीचं हॉटस्पॉट?
राज्यातील 42 कॉपीच्या प्रकरणांपैकी 26 प्रकरणं छत्रपती संभाजीनगर विभागात आढळली.
- जालन्यातील काही केंद्रांवर कॉपीचा सुळसुळाट दिसला.
- काही ठिकाणी तर थेट व्हिडिओ आणि फोटो सोशल मीडियावर व्हायरल झाले.
- परीक्षा केंद्राच्या भिंतीवर चढून, छतावर जाऊन, खिडक्यांमधून कॉपी पुरवण्याचे प्रकार घडले.
जालन्यातील विद्यार्थ्यावर कारवाई
भरारी पथकाने जालन्यातील मंठा शहरातील स्वामी विवेकानंद महाविद्यालयाच्या एका विद्यार्थ्यावर कारवाई केली. तो कॉपी करताना आढळला आणि तात्काळ रेस्टीकेट करण्यात आला.
- कॉपी पुरवण्यासाठी काही लोक परीक्षा केंद्राच्या भिंतीवर चढले.
- काहींनी शाळेच्या छतावर जाऊन विद्यार्थ्यांना कॉपी पुरवल्या.
- भरारी पथकाने हे सर्व प्रकार थांबवण्यासाठी कठोर पावलं उचलली.
कॉपी का होते? विद्यार्थी आणि व्यवस्थापन दोषी?
विद्यार्थ्यांवर तणाव वाढतो, पालक अपेक्षा ठेवतात, काही शिक्षकही त्यांना उत्तीर्ण करण्यासाठी मदत करतात. परिणामी, काही विद्यार्थी योग्य तयारी न करता कॉपीचा सोपा मार्ग स्वीकारतात.
शासन आणि शिक्षण विभाग जरी कॉपी रोखण्यासाठी प्रयत्न करत असले, तरी काही केंद्रांवर व्यवस्थापनच दुर्लक्ष करत असल्याचे दिसते.
कॉपीच्या मुख्य कारणांपैकी काही महत्त्वाचे मुद्दे:
- पेपर अवघड असतो?
- अनेक विद्यार्थ्यांना इंग्रजी पेपर कठीण वाटतो, त्यामुळे कॉपीचा आधार घेतला जातो.
- शाळा व्यवस्थापन आणि शिक्षकांचं सहकार्य?
- काही ठिकाणी शिक्षकच कॉपीस मदत करतात, कारण निकाल चांगला लागावा अशी त्यांची इच्छा असते.
- विद्यार्थ्यांवरील दडपण
- पालक आणि समाजाकडून चांगल्या गुणांची अपेक्षा असते, त्यामुळे काही विद्यार्थी चुकीच्या मार्गाने जातात.
- पर्यवेक्षण कमी
- काही केंद्रांवर तपासणी ढिल्याढाव आहे, ज्यामुळे विद्यार्थी कॉपी करायला धजावतात.
कॉपीमुक्त परीक्षा शक्य आहे का?
कोकण, मुंबई आणि कोल्हापूर विभागांनी पहिल्याच दिवशी 100 टक्के कॉपीमुक्त परीक्षा घेतली. मग, इतर विभागांत हे का शक्य नाही?
जर सरकार आणि शिक्षण विभाग यावर आणखी कठोर पावलं उचलले, तर कॉपी थांबू शकते.
काय उपाय करता येतील?
- ऑनलाइन परीक्षेचा विचार
- डिजिटल परीक्षा घेतल्यास कॉपीला आळा बसू शकतो.
- तपासणी अधिक कठोर करावी
- केंद्रावर मोबाइल जामर्स, अधिकाऱ्यांची उपस्थिती वाढवावी.
- विद्यार्थ्यांना कॉपी न करण्याची जाणीव करून द्यावी
- शिक्षक आणि पालकांनी विद्यार्थ्यांना मेहनतीचे महत्त्व समजावून सांगावे.
सरकारच्या पुढील पावलांवर लक्ष
कॉपी प्रकरणांमुळे शिक्षण विभाग आता आणखी कठोर पावलं उचलणार का, याकडे लक्ष लागलं आहे.
- पुढील पेपरसाठी अधिक कडक नियम लागू होण्याची शक्यता आहे.
- दोषी केंद्रांवर कारवाई केली जाऊ शकते.
विद्यार्थ्यांनी मेहनतीवर विश्वास ठेवावा, कारण कॉपीने मिळालेल्या गुणांना काहीच किंमत नसते. शिक्षणाचा खरा अर्थ केवळ परीक्षा पास होणं नसून, जीवनासाठी तयारी करणं आहे.
डिप्लोमा अभ्यासक्रमांच्या प्रवेशासाठी महाराष्ट्र DTE पोर्टल | महाराष्ट्र DTE पोर्टल माहिती
IIT मद्रासचे पवन दावूलुरी बनले मायक्रोसॉफ्ट विंडोजचे नवे प्रमुख
महाराष्ट्र सरल शाळा पोर्टल: शैक्षणिक व्यवस्था सुधारणा आणि माहितीकरणाचा प्रयत्न
