पंतप्रधान मोदींनी नॅशनल क्रिएटर्स अवॉर्ड २०२४ प्रदान केला; काय आहे ते जाणून घ्या

नॅशनल क्रिएटर्स अवॉर्ड म्हणजे सकारात्मक बदलांसाठी सर्जनशीलतेचा सन्मान. शुक्रवारी, नवी दिल्ली येथे आयोजित कार्यक्रमात, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते पहिल्यांदाच राष्ट्रीय क्रिएटर्स पुरस्कार प्रदान करण्यात आले.

डिजिटल क्रिएटर्सना म्हणजेच युट्यूबर, सोशल मीडिया इन्फ्लुएन्सर्स यांच्या सकारात्मक कार्याला मान्यता देण्यासाठी आणि त्यांना प्रोत्साहन देण्यासाठी या पुरस्कारांची सुरुवात करण्यात आली आहे.

या पुरस्कारांच्या माध्यमातून सर्जनशीलतेचा वापर करून सकारात्मक बदल घडवून आणण्याचा सरकारचा प्रयत्न आहे. सामाजिक परिवर्तन, पर्यावरणीय स्थिरता, शिक्षण आणि गेमिंग यासारख्या क्षेत्रातील उत्कृष्ट आणि प्रभावशाली निर्मिती करणाऱ्या क्रिएटर्सना या पुरस्कारांद्वारे गौरव केले जाणार आहे.

या पहिल्या वर्षी झालेल्या पुरस्कार सोहळ्यात २३ जणांना पुरस्कार प्रदान करण्यात आले. यामध्ये तीन आंतरराष्ट्रीय क्रिएटर्सचाही समावेश होता. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी या पुरस्कार सोहळ्यानंतर ट्विट करून पुरस्कार विजेत्यांचे अभिनंदन केले.

डिजिटल क्रिएटर्सचा प्रभाव आणि राष्ट्रीय क्रिएटर्स पुरस्कार

सोशल मीडियाच्या वाढत्या लोकप्रियतेमुळे जगभरात क्रिएटर्स इकॉनॉमी झपाट्याने वाढत आहे. फेसबुक, इन्स्टाग्राम, यूट्यूब आणि इतर अनेक प्लॅटफॉर्म्सवर लाखो डिजिटल क्रिएटर्स फॅशन, तंत्रज्ञान, धार्मिक ज्ञान, शिक्षण, प्रवास इत्यादी विविध विषयांवर आधारित कंटेंट तयार करत आहेत.

हे क्रिएटर्स मनोरंजन करण्यासोबतच माहितीचा प्रसार करण्याचे कामही करत आहेत. यामुळे त्यांचा समाजावर मोठा प्रभाव पडत आहे.

या डिजिटल क्रिएटर्सना प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि त्यांच्या सकारात्मक कार्याला मान्यता देण्यासाठी म्हणून भारत सरकारने राष्ट्रीय क्रिएटर्स पुरस्कार सुरू केले आहेत.

कथाकथन, सामाजिक परिवर्तनाचा प्रचार, पर्यावरणीय शाश्वतता, शिक्षण आणि गेमिंग यासारख्या विविध क्षेत्रांमध्ये उत्कृष्ट काम करणाऱ्या क्रिएटर्सना हे पुरस्कार दिले जात आहेत. या पुरस्कारांमुळे सकारात्मक आशय तयार करण्यासाठी क्रिएटर्सना प्रेरणा मिळेल आणि समाजात सकारात्मक बदल घडवून आणण्यासाठी ते अधिकाधिक प्रयत्न करतील अशी अपेक्षा आहे.

नॅशनल क्रिएटर्स अवॉर्ड २०२४ – क्रिएटर्सला सन्मान

देशात वेगवेगळ्या क्षेत्रात ऑनलाइन क्रिएशनचा प्रभाव वाढत आहे. त्यामुळे या नव्या आणि विकसित होत असलेल्या क्षेत्रातील क्रिएटर्सना प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि त्यांच्या उत्कृष्ट कामांना मान्यता देण्यासाठी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी “राष्ट्रीय क्रिएटर्स पुरस्कार” ही नवी पुरस्कार श्रेणी सुरू केली आहे.

स्ट्रीमिंग प्लॅटफॉर्म आणि इन्फ्लुएन्सर्स यांच्यात जाहिरातींवर आधारित व्यवसाय आता चांगलेच रुळले आहेत. या राष्ट्रीय क्रिएटर्स पुरस्कारांच्या माध्यमातून कथाकथन, सामाजिक परिवर्तनाचा प्रचार, पर्यावरणीय शाश्वतता, शिक्षण आणि गेमिंग यासारख्या विविध क्षेत्रातील उत्कृष्ट आणि प्रभाव पाडणाऱ्या निर्मितीला मान्यता दिली जाणार आहे.

हे पुरस्कार केवळ सन्मानच नसून सर्जनशीलतेचा वापर करून सकारात्मक बदल घडवून आणण्यासाठी प्रोत्साहन म्हणूनही काम करतील. यामुळे क्रिएटर्सना अधिकाधिक चांगला आणि समाजोपयोगी कंटेंट तयार करण्याची प्रेरणा मिळेल अशी अपेक्षा आहे. यामुळे समाजात सकारात्मक बदल घडवून आणण्यात राष्ट्रीय क्रिएटर्स पुरस्कार महत्त्वाची भूमिका बजावतील यात शंका नाही.

निवडणूक प्रक्रिया आणि पुरस्कार:

देशातील सर्वोत्कृष्ट क्रिएटर्सचा सन्मान करण्यासाठी केंद्र सरकारने सुरू केलेला “राष्ट्रीय क्रिएटर्स पुरस्कार” कसा दिला जातो आणि त्याच्या निवडणुकीची प्रक्रिया काय आहे यावर हा लेख प्रकाश टाकेल.

नॅशनल क्रिएटर्स अवॉर्ड २०२४ निवडणूक प्रक्रिया:

केंद्रीय सरकारने १० ते २९ फेब्रुवारी २०२४ या कालावधीत “इनोव्हेट इंडिया” या वेबसाइटवर नामांकन अर्ज दाखल करण्यासाठी खिडकी खुली केली होती.

मिळालेल्या माहितीनुसार, १.५ लाखांहून अधिक नामांकन अर्ज प्राप्त झाले होते आणि सुमारे १० लाख मतदानं झाली होती. पुरस्कार निश्चित करण्यासाठी क्रिएटर्सना मिळालेल्या मतांची संख्या महत्त्वाची भूमिका बजावते.

पुरस्कार विभाग:

राष्ट्रीय क्रिएटर्स पुरस्कार विविध क्षेत्रातील क्रिएटर्सना दिले जातात. या पुरस्कारांच्या काही प्रमुख विभागांची माहिती खालीलप्रमाणे आहे.

कथाकथन विभाग (Best Storyteller Award): कथाकथनाच्या क्षेत्रात उत्कृष्ट काम करणाऱ्या क्रिएटरला हा पुरस्कार दिला जातो.
वर्षातील सर्वोत्कृष्ट नाव (Disruptor of the Year): डिजिटल क्षेत्रात नवीन संकल्पनां आणणाऱ्या क्रिएटरला हा पुरस्कार दिला जातो.
वर्षातील सेलिब्रिटी क्रिएटर (Celebrity Creator of the Year): सामाजिक घटनांशी निगडीत माहिती देऊन समाजात सकारात्मक बदल घडवून आणणाऱ्या सेलिब्रिटी क्रिएटरला हा पुरस्कार दिला जातो.
हरित तज्ज्ञ पुरस्कार (Green Champion Award): पर्यावरण जागृती आणि पर्यावरण संवर्धनासाठी काम करणाऱ्या क्रिएटरला हा पुरस्कार दिला जातो.
सामाजिक बदलासाठी सर्वोत्कृष्ट क्रिएटर (Best Creator For Social Change): सामाजिक परिवर्तनासाठी जनजागृती करणाऱ्या क्रिएटरला हा पुरस्कार दिला जातो.
सर्वाधिक प्रभावशाली कृषी क्रिएटर (Most Impactful Agri Creator): कृषी क्षेत्रातील माहिती देऊन शेतकऱ्यांच्या विकासासाठी काम करणाऱ्या क्रिएटरला हा पुरस्कार दिला जातो.

आणि इतर अनेक विभाग…

वरील विभागांसोबतच सर्वोत्कृष्ट प्रवासी क्रिएटर पुरस्कार, स्वच्छता राजदूत पुरस्कार, नवीन भारत चॅम्पियन पुरस्कार, तंत्रज्ञान क्रिएटर पुरस्कार, वारसा फॅशन आयकॉन पुरस्कार, सर्वाधिक सर्जनशील क्रिएटर (पुरुष आणि महिला), अन्न क्षेत्रातील सर्वोत्कृष्ट क्रिएटर, शिक्षण क्षेत्रातील सर्वोत्कृष्ट क्रिएटर, गेमिंग क्षेत्रातील सर्वोत्कृष्ट क्रिएटर, सर्वोत्कृष्ट मायक्रो क्रिएटर, सर्वोत्कृष्ट नॅनो क्रिएटर, सर्वोत्कृष्ट आरोग्य आणि फिटनेस क्रिएटर असे अनेक विभाग या पुरस्काराचा भाग आहेत.

नॅशनल क्रिएटर्स अवॉर्ड २०२४: विजेत्यांची यादी

सर्वाधिक सर्जनशील क्रिएटर – महिला (Most Creative Creator- Female): श्रद्धा जैन (AiyyoShraddha)
सर्वाधिक सर्जनशील क्रिएटर – पुरुष (Most Creative Creator- Male): आरजे रौनक (Bauaa)
वारसा फॅशन आयकॉन पुरस्कार (Heritage Fashion Icon Award): जाह्नवी सिंह
अन्न क्षेत्रातील सर्वोत्कृष्ट क्रिएटर पुरस्कार (Best Creator in Food Category Award): कबिता सिंह
हरित तज्ज्ञ पुरस्कार (Green Champion category award): पंखुरी पांडे
सर्वोत्कृष्ट कथाकथन पुरस्कार (Best storyteller): कीर्तिका गोविंदासामी
वर्षातील सांस्कृतिक राजदूत पुरस्कार (Cultural Ambassador of the Year award): मैथिली ठाकूर
टेक् क्षेत्रातील सर्वोत्कृष्ट क्रिएटर पुरस्कार (Best Creator in Tech Category award): गौरव चौधरी
सर्वोत्कृष्ट आरोग्य आणि फिटनेस क्रिएटर पुरस्कार (Best Health and Fitness Creator Award): अंकित बैयानपुरिया
शिक्षण क्षेत्रातील सर्वोत्कृष्ट क्रिएटर पुरस्कार (Best Creator in Education Category award): नमन देशमुख
आवडता प्रवासी क्रिएटर (Favourite Travel Creator):कामिया जानी
वर्षातील सर्वोत्कृष्ट नाव (Disruptor of the Year award): रणवीर अल्लाहबादिया (BeerBiceps)